Als je eenmaal in de wereld van koffie en espressomachines bent gestapt. Kom je er al snel achter dat een van de belangrijkste dingen de koffiemolen is. Tenminste als je het beste uit je koffiebonen wil halen. Alleen is een keuze maken nog niet zo makkelijk want er zijn heel veel verschillende soorten koffiemolens.

Daarom hebben we besloten om een gebruiker te vragen zijn ervaringen met ons te delen over de Lagom P64 van Option-O.

Wat natuurlijk belangrijk is bij een koffiemolen is dat het maalsel goed is. Maar als ik dezelfde vraag aan mijn vrouw zou vragen dan zou deze antwoorden, dat het geluid vele malen belangrijker is. Bij de Lagom p64 heb je beide in huis een stille en goede maler.

Laten we nu maar snel verder gaan met het verslag de gebruiker en zijn ervaringen. (aan de schrijver: nog bedankt voor je uitgebreide verslag)

Option O P64

Afgelopen dinsdag ging ineens de deurbel en stond enigszins onverwachts de bezorger op de stoep met mijn lang verwachte nieuwe maler: de Option O P64. Een flinke stap ten opzichte van de Niche Zero die ik nu 8 maanden heb. Maar mijn smaak was in die tijd dermate verandert richting lichtere roasts dat ik wilde weten wat voor verschil een ‘fast modern flat’ zou kunnen maken. Enter de P64.

De Maler

De P64 heeft ook de naam Lagom, wat in Scandinavië zoveel betekent als niet teveel en niet te weinig, precies genoeg. Dit is wat mij betreft dan ook een soort Goldilocks maler. Je krijgt een 64mm platte maler die als de verhalen kloppen, precies genoeg levert om hele heldere smaken te krijgen in je koffie. 

 Eind augustus bestelde ik de P64 op de website van Option O. Hoewel de naam impliceert dat het een Scandinavisch merk is, komt Option O uit Australië, maar de maler wordt gemaakt in China en daarvandaan ook verzonden. De batch zou mid november worden verzonden, dus het was best lang wachten, wat nog iets vertraagd werd doordat de SSP maalschijven vast zaten bij de douane. Uiteindelijk werd het dus begin december. Dat is een lange wacht, maar als je kijkt naar de Titan class malers is dat wel redelijk normaal, en het voordeel van de P64 is dat je hem altijd kunt bestellen en dus niet hoeft te F5’en om binnen een paar minuten de bestelling af te ronden (zoals bij Kafatek of de P100). 

De kwaliteit is in elk detail prachtig. De maler zelf voelt zwaar aan, de accessoires zijn mooi en goed afgewerkt. Die accessoires bestaan uit: een RDT spuitflesje, een WDT tool, funnel en een dosing cup in dezelfde kleur als de maler, en een klein bakje om je bonen in af te wegen. En hij is werkelijk fluisterstil, een van de redenen waarom ik hem heb gekozen. Zonder bonen hoor je bijna niet eens dat hij aan staat, met bonen is het geluid nog steeds erg schappelijk en veel minder uitgesproken dan de Niche Zero.

Maalschijven

 Bij de keuze voor deze maler zat gelijk al een dilemma over de te kiezen maalschijven. Toen Option O de P64 uitbracht was er slechts een keuze (naast de reguliere Italiaanse maalschijven) voor espresso (HU) of filterschijven (Unimodal) van SSP. Die filter schijven, zo bleek, hadden zo’n unimodale verdeling (1 piek) in maalgraad met zo weinig “fines” dat ze niet geschikt leken voor het maken van espresso. Er kon niet genoeg druk opgebouwd worden, tenminste niet als je espresso maakt volgens het oude recept met ~30 seconde extractie en 1:2 ratio. Daarom vroeg Option O aan SSP om een variant te maken op die filterschijven, maar dan met net iets meer fijne koffie zodat ze ook voor espresso geschikt werden. Die nieuwe unimodale 64mm maalschijven kregen de naam Multipurpose (MP) en zijn geschikt voor zowel filter als espresso. Ze kunnen goed mee in de wereld van de koffiemaler titanen: they punch above their weight. In mijn zoektocht naar meer helderheid, naar een focus op het fruit in de koffie, was dat dus voor mij een makkelijke keuze. Een vriend die ervaring heeft met deze schijven en de 98mm SSP HU schijven in zijn nieuwe P100 noemt de stijl vergelijkbaar, waarbij hij de 64mm een 8-9 geeft als cijfer en de 98mm een 9-10. We zitten hier al dik in de wereld van diminishing returns dus.

Turbo!

 Wat gelijk opvalt aan het maalsel, is dat het veel fluffier is. Met die MP maalschijven kwam alleen dat oude adagium van espresso (30 seconde extractie, 9 bar, 1:2 ratio) een beetje op losse schroeven te staan. Als je het beste uit deze maler wil halen in deze configuratie, zul je opnieuw moeten leren hoe je espresso zet. In een paper van een jaar of 2 geleden werd gevonden dat die oude aanpak niet de enige manier was om espresso te maken. Hendon et al vond namelijk een “tasty point”, waarbij je veel grover maalt, en in een veel kortere tijd met een lagere druk en meer flow een hogere extractie kunt bereiken. Die manier van espresso zetten heet dan ook de Hendon turbo, of gewoon een turbo. Het grote voordeel van Turbo’s is dat je, omdat je grover maalt, minder last hebt van channeling en shots veel consistenter worden (ook al zien ze er nogal lelijk uit) EN de extractie hoger is dan bij fijnere maling.

Omdat deze unimodale maler sneller kan extracten dan een conische maler of de klassieke platte maalschijven, is de turbo de perfecte manier om er koffie mee te maken. Dat staat alleen haaks op mijn aanpak bij mijn oude maler, een Niche Zero. De Niche is een conische maler, wat makkelijker is in gebruik, relatief laag in retentie, een vrij brede verdeling in maalgraad en daardoor een groter sweet spot om hem in te stellen. Ik heb de P64 nog maar kort, en toch zijn de verschillen als dag en nacht, nu al. Lichter gebrande koffie vereist op de Niche een langere bloom om toch te kunnen komen tot voldoende TDS, of een langer ratio (denk aan een Allonge). Hier kun je bij een lichte boon toe met een kort ratio van soms zelfs het klassieke 1:2. Daarbij word je beloond met een superfruitige, high clarity espresso, ten koste van de textuur. Waar een espresso op de Niche soms wat erg scherpe randjes kon hebben, zijn de shots nu helderder en makkelijker te verteren. 

Aangezien alles nu op losse schroeven lijkt te staan, staan de komende maanden in het teken van opnieuw leren van het maken van espresso. Ik zal daarom tzt nog een update schrijven op deze eerste indruk.

Kleine toevoegingen:

• Geluid is nog steeds een stuk minder dan van de Niche, hij is zonder bonen echt fluisterstil en met bonen heel acceptabel. Ik heb een klein dekseltje ge-3d print, en daarmee is hij tijdens het malen nog iets stiller. Wat wel gebeurt is dat een stukje van een boon ergens blijft hangen en wat geluid blijft maken, even de adjustment ring draaien lost dat gelijk op.

• Na het malen met de vlakke hand op de opening slaan (zachtjes) zorgt ervoor dat de laatste beetjes maalsel eruit vallen. Al met al is de retentie echt heel laag. Bij medium bonen merk ik dat RDT (beetje sproeien) helpt met statische lading, bij lichtere bonen is dit niet nodig. 

• Mijn voorkeur is langzaam verschoven naar steeds lichtere branding, maar af en toe maak ik ook nog wel eens een latte met een iets donkerdere branding. Bij deze maalschijven loop je dan snel aan tegen overextractie bij 1:2 ratio, met een wat assige nasmaak als gevolg. De oplossing is zachter water en/of een kortere ratio, of, als dat mogelijk is op je apparaat, een lagere watertemperatuur.